先帝深慮漢、賊不兩立，王業(yè)不偏安，故托臣以討賊也。以先帝之明，量臣之才，固知臣伐賊，才弱敵強(qiáng)也。然不伐賊，王業(yè)亦亡。惟坐而待亡，孰與伐之？是故托臣而弗疑也。臣受命之日，寢不安席，食不甘味。思惟北征。宜先入南。故五月渡瀘，深入不毛，并日而食；臣非不自惜也，顧王業(yè)不可得偏安于蜀都，故冒危難，以奉先帝之遺意也，而議者謂為非計(jì)。今賊適疲于西，又務(wù)于東，兵法乘勞，此進(jìn)趨之時(shí)也。謹(jǐn)陳其事如左：
高帝明并日月，謀臣淵深，然涉險(xiǎn)被創(chuàng)，危然后安。今陛下未及高帝，謀臣不如良、平，而欲以長策取勝，坐定天下，此臣之未解一也。
劉繇、王朗各據(jù)州郡，論安言計(jì)，動(dòng)引圣人，群疑滿腹，眾難塞胸，今歲不戰(zhàn)，明年不征，使孫策坐大，遂并江東，此臣之未解二也。
曹操智計(jì)，殊絕于人，其用兵也，仿佛孫、吳，然困于南陽，險(xiǎn)于烏巢，危于祁連，逼于黎陽，幾敗北山，殆死潼關(guān)，然后偽定一時(shí)耳。況臣才弱，而欲以不危而定之，此臣之未解三也。曹操五攻昌霸不下，四越巢湖不成，任用李服而李服圖之，委任夏侯而夏侯敗亡，先帝每稱操為能，猶有此失，況臣駑下，何能必勝？此臣之未解四也。
自臣到漢中，中間期年耳，然喪趙云、陽群、馬玉、閻芝、丁立、白壽、劉郃、鄧銅等及曲長、屯將七十余人，突將、無前、賨叟、青羌、散騎、武騎一千余人。此皆數(shù)十年之內(nèi)所糾合四方之精銳，非一州之所有；若復(fù)數(shù)年，則損三分之二也，當(dāng)何以圖敵？此臣之未解五也。
今民窮兵疲，而事不可息；事不可息，則住與行勞費(fèi)正等。而不及今圖之，欲以一州之地，與賊持久，此臣之未解六也。
夫難平者，事也。昔先帝敗軍于楚，當(dāng)此時(shí)，曹操拊手，謂天下以定。然后先帝東連吳越，西取巴蜀，舉兵北征，夏侯授首，此操之失計(jì)，而漢事將成也。然后吳更違盟，關(guān)羽毀敗，秭歸蹉跌，曹丕稱帝。凡事如是，難可逆見。臣鞠躬盡瘁，死而后已。至于成敗利鈍，非臣之明所能逆睹也。

xiān dì shēn lǜ hàn 、zéi bú liǎng lì ，wáng yè bú piān ān ，gù tuō chén yǐ tǎo zéi yě 。yǐ xiān dì zhī míng ，liàng chén zhī cái ，gù zhī chén fá zéi ，cái ruò dí qiáng yě 。rán bú fá zéi ，wáng yè yì wáng 。wéi zuò ér dài wáng ，shú yǔ fá zhī ？shì gù tuō chén ér fú yí yě 。chén shòu mìng zhī rì ，qǐn bú ān xí ，shí bú gān wèi 。sī wéi běi zhēng 。yí xiān rù nán 。gù wǔ yuè dù lú ，shēn rù bú máo ，bìng rì ér shí ；chén fēi bú zì xī yě ，gù wáng yè bú kě dé piān ān yú shǔ dōu ，gù mào wēi nán ，yǐ fèng xiān dì zhī yí yì yě ，ér yì zhě wèi wéi fēi jì 。jīn zéi shì pí yú xī ，yòu wù yú dōng ，bīng fǎ chéng láo ，cǐ jìn qū zhī shí yě 。jǐn chén qí shì rú zuǒ ：
gāo dì míng bìng rì yuè ，móu chén yuān shēn ，rán shè xiǎn bèi chuàng ，wēi rán hòu ān 。jīn bì xià wèi jí gāo dì ，móu chén bú rú liáng 、píng ，ér yù yǐ zhǎng cè qǔ shèng ，zuò dìng tiān xià ，cǐ chén zhī wèi jiě yī yě 。
liú yáo 、wáng lǎng gè jù zhōu jun4 ，lùn ān yán jì ，dòng yǐn shèng rén ，qún yí mǎn fù ，zhòng nán sāi xiōng ，jīn suì bú zhàn ，míng nián bú zhēng ，shǐ sūn cè zuò dà ，suí bìng jiāng dōng ，cǐ chén zhī wèi jiě èr yě 。
cáo cāo zhì jì ，shū jué yú rén ，qí yòng bīng yě ，fǎng fó sūn 、wú ，rán kùn yú nán yáng ，xiǎn yú wū cháo ，wēi yú qí lián ，bī yú lí yáng ，jǐ bài běi shān ，dài sǐ tóng guān ，rán hòu wěi dìng yī shí ěr 。kuàng chén cái ruò ，ér yù yǐ bú wēi ér dìng zhī ，cǐ chén zhī wèi jiě sān yě 。cáo cāo wǔ gōng chāng bà bú xià ，sì yuè cháo hú bú chéng ，rèn yòng lǐ fú ér lǐ fú tú zhī ，wěi rèn xià hóu ér xià hóu bài wáng ，xiān dì měi chēng cāo wéi néng ，yóu yǒu cǐ shī ，kuàng chén nú xià ，hé néng bì shèng ？cǐ chén zhī wèi jiě sì yě 。
zì chén dào hàn zhōng ，zhōng jiān qī nián ěr ，rán sàng zhào yún 、yáng qún 、mǎ yù 、yán zhī 、dīng lì 、bái shòu 、liú xiá 、dèng tóng děng jí qǔ zhǎng 、tún jiāng qī shí yú rén ，tū jiāng 、wú qián 、cóng sǒu 、qīng qiāng 、sàn qí 、wǔ qí yī qiān yú rén 。cǐ jiē shù shí nián zhī nèi suǒ jiū hé sì fāng zhī jīng ruì ，fēi yī zhōu zhī suǒ yǒu ；ruò fù shù nián ，zé sǔn sān fèn zhī èr yě ，dāng hé yǐ tú dí ？cǐ chén zhī wèi jiě wǔ yě 。
jīn mín qióng bīng pí ，ér shì bú kě xī ；shì bú kě xī ，zé zhù yǔ háng láo fèi zhèng děng 。ér bú jí jīn tú zhī ，yù yǐ yī zhōu zhī dì ，yǔ zéi chí jiǔ ，cǐ chén zhī wèi jiě liù yě 。
fū nán píng zhě ，shì yě 。xī xiān dì bài jun1 yú chǔ ，dāng cǐ shí ，cáo cāo fǔ shǒu ，wèi tiān xià yǐ dìng 。rán hòu xiān dì dōng lián wú yuè ，xī qǔ bā shǔ ，jǔ bīng běi zhēng ，xià hóu shòu shǒu ，cǐ cāo zhī shī jì ，ér hàn shì jiāng chéng yě 。rán hòu wú gèng wéi méng ，guān yǔ huǐ bài ，zǐ guī cuō diē ，cáo pī chēng dì 。fán shì rú shì ，nán kě nì jiàn 。chén jū gōng jìn cuì ，sǐ ér hòu yǐ 。zhì yú chéng bài lì dùn ，fēi chén zhī míng suǒ néng nì dǔ yě 。